Qëndrimi i hipokritëve dhe i besimtarëve ndaj shpalljes

“Besimtarët thonë: “Sikur të ishte shpallur një sure (për luftën)!” E kur u shpall një sure e qartë dhe në të u përmend lufta, i sheh ata me zemra të sëmura, si të vështrojnë ty me shikimin sikur të atij që është në agoninë e vdekjes! Por më parësore për ta do të ishte bindja dhe fjala e mirë! E kur çështja (e luftës) të jetë vendosur, do të ishte më mirë për ta që të jenë të sinqertë ndaj Allahut. Mos vallë, po të kishit pushtet (o hipokritë), nuk do të bënit ngatërresa në Tokë dhe nuk do t’i shkëpusnit lidhjet farefisnore?! Këta janë ata, të cilët Allahu i ka mallkuar, i ka bërë të shurdhër dhe ua ka verbuar shikimin. Vallë, pse nuk meditojnë ata për Kuranin apo i kanë zemrat e kyçura?! – (Muhamed, 20-24)

Lidhja e këtyre ajeteve me ata paraprakë

ë ajetet e kaluara, Allahu i Madhërishëm na njoftoi për gjendjen e hipokritëve-mynafikëve, të cilët
besimin e kanë të shtirur dhe e bëjnë vetëm sa për sy e faqe. Por, këtë hipokrizi, siç e sqarojnë këto ajete në vazhdim, Allahu ua shfaq pikërisht në momentet kur prej tyre kërkohet veprim, si fjala vjen për luftë dhe xhihad, e ata menjëherë zmbrapsen duke gjetur arsyetime të ndryshme. Kjo tregon se po t’u jepej mundësia dhe po të kishin pushtet, ata menjëherë do të shfaqnin atë çka e fshehin në zemra, urrejtjen ndaj besimtarëve dhe mosbesimin ndaj Zotit. Për këtë arsye, ky grup janë të mallkuar dhe të përjashtuar nga mëshira e Zotit.

Koment:

20. Besimtarët thonë: “Sikur të ishte shpallur një sure (për luftën)!” E kur u shpall një sure e qartë dhe në të u përmend lufta, i sheh ata me zemra të sëmura, si të vështrojnë ty me shikimin sikur të atij që është në agoninë e vdekjes! Por më parësore për ta do të ishte...
Që nga shpërngulja e bekuar, kur myslimanët së bashku me të Dërguarin a.s. bënë hixhret në Medinë, po përvëloheshin nga malli dhe dëshira të rroknin armët e të luftonin për hir të lartësimit të fjalës së Allahut, kundër jobesimtarëve. Ata për një periudhë mbi trembëdhjetë vjeçare kishin jetuar të shtypur, nën frikën e kërcënimit për shkak të besimit të tyre. Prandaj, tash pas shpërnguljes, kur po kryenin lirisht obligimet fetare, e ndjenin se tashmë kishte ardhur koha që t’ju lejohej lufta për ta mbrojtur vetveten dhe besimin e tyre. Këto ndjenja të tyre të çiltra i ka përmendur edhe vetë Allahu xh.sh. në këtë ajet, kur besimtarët po shpresonin prej Zotit Fuqiplotë t’u zbriste një ajet apo sure për lejimin e luftës. Dhe, kur u shpall ajo të cilën po e kërkonin me padurim, leja për luftë, besimtarët u gëzuan pa masë, sepse tashmë po u jepej mundësia ta arrinin edhe gradën e dëshmorit-shehidit në rrugën e Zotit. Për çudi, zbritja e ajetit apo sures që ua lejonte luftën myslimanëve, nuk i gëzoi e as i lumturoi një grup njerëzish. Këta ishin mynafikët, të cilët Kurani i përmend si njerëz me zemra të sëmura. Pas lejimit të luftës, shtirja e tyre si gjoja besimtarë, sa vinte e po bëhej më e vështirë për ta, sepse po t’i iknin haptazi një obligimi të tillë kolektiv, do të binin në sy menjëherë. Prandaj ata e shikonin Pejgamberin a.s. dhe myslimanët vëngër e me shikime të turbullta, mu ashtu siç shikon ai që është në grahmat e fundit të jetës, apo siç e potencon Kurani famëlartë, në agoninë e vdekjes, kur shikimet e tij janë të pakontrolluara. Ky ajet, dhe ata që pasojnë pas tij, paraqesin qëndrimin qyqar të hipokritëve ndaj xhihadit, dhe është një përshkrim i jashtëzakonshëm vështruar nga aspekti gjuhësor, sepse sqaron në mënyrë reale frikën dhe qyqarllëkun në zemrat e tyre, kur imagjinonin se mund të shkonin në luftë, të pavullnetshëm, dhe madje, me shumë gjasa, edhe mund të vriteshin. Frika që reflektohet dukshëm në fytyrat dhe zemrat e sëmura të hipokritëve, është një gjendje paniku e pakontrolluar, e cila shpie në humbjen e perceptimit real dhe koheziv nga ana e tyre, sepse maska e hipokrizisë nën të cilën janë fshehur, u bie. Fytyrat e tyre të ngrysura shprehin një lemeri që nënkupton dridhje dhe veprime të çakërdisura, të cilat i ngjajnë një njeriu që dergjet i pafuqishëm në agoninë e vdekjes. Ky është imazhi i një shpirti mëkatar të pabindur ndaj Zotit të vet, imazhi një shpirti hipokrit, i cili nuk arrin dot ta shijojë dhe ndjejë ëmbëlsinë e imanit.(1)
Si sqarim tjetër për këtë qëndrim qyqar të hipokritëve karshi luftës së shenjtë, vjen edhe ajeti 77 i sures En-Nisa’ë, kur Allahu e përshkruan qëndrimin e mynafikëve për luftën: “Por kur iu bë detyrim lufta, një grup prej tyre iu frikësuan njerëzve ashtu siç është për t’iu frikësuar Allahut, madje edhe më shumë, dhe thanë: O Zoti ynë! Pse na e bëre detyrim luftën? Ah, sikur të na e kishe shtyrë edhe për një kohë të shkurtër!”

Ndërkohë, kur jemi te pjesa e fundit e ajetit 20: “Fe evla lehum”- “Por më parësore për ta do të ishte”, këtu kemi dy mendime të dijetarëve lidhur me kuptimin e synuar nga i Madhërishmi. Ajo që s’ka dyshim në të, është fakti se cilido kuptim që të merret, ai përfshin kërcënim hyjnor kundër hipokritëve.
Mendimi i parë të cilin e kemi përzgjedhur nënkupton kërcënim për hipokritët, se më parësore për ta do të ishte nënshtrimi dhe bindja ndaj Allahut dhe një fjalë e mirë e jo prapësia dhe ligësia që e mbajnë në zemra, kurse mendimi i dytë nënkupton kërcënimin e drejtpërdrejtë me fjalët: “Mjerë për ta” apo shkatërrim për hipokritët, për shkak të qëndrimeve të tyre , ashtu siç ka ardhur në formën “Fe vejlun lehum” – “Mjerë për ta”, në suren El-Bekare, ajeti 79, ose siç ka ardhur në suren El-Kijame: ajeti 34: “(Atij do t’i thuhet:) Evla leke fe evla” - “Mjerë për ty, mjerë!”(2)

21. bindja dhe fjala e mirë! E kur çështja (e luftës) të jetë vendosur, do të ishte më mirë për ta që të jenë të sinqertë ndaj Allahut.

Ky ajet është vazhdimësi e ajetit paraprak, në të cilin Allahu i Madhërishëm qoftë në formë qortimi, apo kërcënimi, ua bën me dije hipokritëve, se bindja dhe fjalët e mira e që nënkupton sinqeritetin në fjalë dhe në vepra, do të ishin më parësore dhe më mirë për ta, se sa mosbindja dhe ligësia që e ushqejnë në zemra ndaj Islamit dhe myslimanëve.
Bindja ndaj Allahut dhe nënshtrimi ndaj urdhrave të Tij, në këtë rast, respektimi i dispozitave që kishin zbritur rreth luftës, do të ishte parësore për secilin mysliman, por këtë, hipokritët nuk e ndjenin në zemër. Ata frikësoheshin për jetët dhe pasurinë e tyre, sepse besimi nuk kishte arritur të zinte vend në zemrat e tyre. Madje, sa për t’i nxitur që të afroheshin me zemër të pastër te Zoti, Ai ua bën me dije që kur të jetë vendosur një çështje nga Allahu, sikur që ishte në këtë rast lufta kundër idhujtarëve-jobesimtarëve, atëherë do të duhej të respektonin urdhrat e Tij me bindje e sinqerisht, e jo të kurdisnin intriga kundër myslimanëve.

22. Mos vallë, po të kishit pushtet (o hipokritë), nuk do të bënit ngatërresa në Tokë dhe nuk do t’i shkëpusnit lidhjet farefisnore?!

Ky ajet ua zbulon katërçipërisht qëllimet e këqija të hipokritëve, dhe ua shfaq sëmundjen që kanë në zemra, se po t’u jepej mundësia që të kishin sadopak pushtet, atëherë sigurisht se do të ktheheshin sërish si në kohën e injorancës, në atë gjendje që kishin qenë para Shpalljes dhe do bënin ngatërresa e fesat në tokë, si dhe do të shkëputnin lidhjet farefisnore. Me një fjalë, do të ktheheshin në kohën e egërsisë dhe vrazhdësisë së zemrave, ku të dobëtit vriteshin, ku nuk respektohej dinjiteti i femrës, por ajo qysh si foshnjë varrosej për së gjalli, ku nuk respektohej familja në përgjithësi, dhe ku mbretëronte ligji i të fortit.
Shumë komentues të Kuranit, kanë dhënë shenjë se ky ajet ka edhe një kuptim tjetër të dytë. Sipas tyre, fjala “in tevel-lejtum” nuk nënkupton pushtet, por nënkupton refuzimin dhe kthimin e shpinës ndaj udhëzimit hyjnor, duke ndjekur rrugën e ngatërresave dhe shkatërrimit në tokë.
Në lidhje me kuptimin e këtij ajeti, Katadeja ka thënë: “Ky ajet nënkupton se ekziston frika që nëse ia ktheni shpinën dhe e refuzoni besimin në një Zot, do të ktheheni aty ku ishit më parë e të bëni ngatërresa në tokë, duke derdhur gjak.”(3)
Ndërsa Ebu Hajjani ka thënë: “Shihet qartë se ky ajet iu drejtohet hipokritëve në lidhje me çështjen e luftës, që nëse refuzoni t’i bindeni Allahut rreth urdhëresës për luftë të ligjësuar, në mbrojtje të vetes dhe fesë së Allahut, vallë a nuk pritet prej jush diç tjetër përveçse të bëni shkatërrime në tokë. Nëse nuk i ndihmoni myslimanët në luftë, atëherë kjo nënkupton se ju qëllimisht po i shkëpusni dhe po i shkatërroni edhe lidhjet farefisnore...”(4)

23. Këta janë ata, të cilët Allahu i ka mallkuar, i ka bërë të shurdhër dhe ua ka verbuar shikimin.

Të tillët, me prirje të tilla hipokrite dhe skajshmërisht armiqësore ndaj Islamit dhe besimtarëve, janë të mallkuar dhe larg mëshirës së Zotit Fuqiplotë. Të tillët që, sapo t’u jepet një çik pushtet, janë të gatshëm të derdhin gjak e të bëjnë fesat nëpër tokë, nuk e meritojnë të jenë nën hijen e mëshirës hyjnore. Për këtë arsye, mallkimi i Allahut të Plotfuqishëm nënkupton se përveç që janë të larguar nga mëshira dhe kënaqësia e Tij, ata natyrshëm do të jenë të goditur me shurdhëri e verbëri, dhe nuk do të kenë mundësi ta “dëgjojnë” e as ta “shohin” të vërtetën. Këta ndonëse kanë vesh dhe sy me të cilët dëgjojnë e shohin argumentet hyjnore, nuk do të arrijnë të meditojnë rreth tyre.(5)

24. Vallë, pse nuk meditojnë ata për Kuranin apo i kanë zemrat e kyçura?!

Po t’u mos u ishin verbuar sytë e zemrave dhe të mendjeve, hipokritët ndoshta edhe do të përpiqeshin të meditonin pak rreth këtyre argumenteve kuranore, por meqë me dëshirë zgjodhën kundërshtimin e urdhrave hyjnorë, atëherë, kurrë nuk do të arrijnë të gjejnë rrugën e udhëzimit. Thjesht, zemrat e tyre sikur janë mbyllur me dryna, dhe këta dryna nuk lejojnë hapjen e zemrës për të përthithur aromën e besimit. Meditimi rreth Kuranit, atij që i qaset me zemër dhe mendje të hapur, ia heq mbulesën dhe ia zhdavarit çdo perde që mund ta pengojë ta shohë dritën e së vërtetës. Ai që e lexon Kuranin me këtë ndjesi, ai ia ndriçon jetën, ia qetëson zemrën, ia pastron ndërgjegjen dhe jeta e tij vazhdon të pulsojë me një natyrshmëri të pastër, duke u shkrirë në harmoninë e përkryer që ekziston në këtë Univers, ashtu siç e ka krijuar Allahu Fuqiplotë. Por, ata që në zemra kanë vënë dryna, nuk mund ta shohin e as ta sodisin këtë harmoni kozmike, sepse janë të privuar prej shumë mirësive të Allahut xh.sh., prej dritës dhe udhëzimit të Tij.

Porosia e ajeteve (20-24)

- Dallimi ndërmjet besimtarëve të sinqertë dhe hipokritëve është shumë i madh, madje i pakrahasueshëm. Përderisa të parët, prisnin me padurim dhe me mall të zbriste një sure apo edhe një ajet që t’ua lejonte luftën, të dytët urrenin një gjë të tillë, nga frika për jetët dhe pasurinë e tyre. Kjo, sepse ata nuk ishin besimtarë të vërtetë, por në zemrat e tyre të sëmura fshihnin urrejtjen ndaj myslimanëve.
- Allahu xh.sh. nga mëshira e Tij, hipokritëve dhe atyre që nuk besojnë, gjithmonë iu ofron edhe një rast të dytë, që të kthehen, të besojnë dhe të binden në Njëshmërinë e Allahut dhe ringjalljen në Ditën e Gjykimit. Megjithatë, hipokritët, në vend që të besonin me zemër e me mendje, ata vepronin të kundërtën. Jo vetëm që nuk besuan, por edhe u munduan të thurnin intriga ndaj Resulullahut s.a.v.s., kudo që arrinin. Allahu i Madhërishëm duke ditur se ç ‘sëmundje kanë në zemra, ua qet në shesh të zezat dhe mendimet e tyre të liga kur iu thotë, se juve po t’u jepej pushtet, sigurisht se do të ktheheshit sërish në kohën e injorancës, duke ligjësuar vrasjet, gjakderdhjen, dhe shkëputjet e lidhjeve farefisnore.
- Mallkimi i Allahut i përshkon të gjithë ata që mbyllin veshët dhe sytë nga e vërteta, duke u ngritur kundër Fjalës së Zotit dhe duke bërë krime e mizori në Tokë.
- Ata që nuk arrijnë t’i perceptojnë urtësitë e Kuranit dhe të meditojnë rreth tyre, vërtet janë të privuar nga mëshira e Allahut, sepse zemrat i kanë të mbyllura me drynat e kufrit, duke mos lënë të depërtojë në to drita e Imanit.

- vijon –

1. Më gjerësisht shih: Sejid Kutb, Fi Dhilali-l Kuran, Kajro-Bejrut, 2003, vëll. VI, f. 3296.
2. Ibn Xhuzej, Et-Tes’hil li ulumi-t-tenzil, Bejrut, 1995, vëll. 2, f. 342.
3. Et-Tefsiru-l Munir, vëll. 26, f. 439.
4. Ebu Hajjan el Endelusi, El-Bahrul Muhit, Bejrut, 1993, vëll. 8, f. 82.
5. Muhamed Mutevel-li es-Sha’ravi, Havatiri havle-l Kurani-l Kerim, Kajro, 1991, f. 14337.



Sabri Bajgora