Tërheqja e vërejtjes për Ditën e Gjykimit dhe të fshehtat hyjnore

33. O njerëz! Keni dronë e Zotit tuaj dhe frikësojuni Ditës, kur prindi nuk mund t’i ndihmojë gjë fëmijës së vet, e as fëmija nuk mund t’i ndihmojë asgjë prindit të vet. Premtimi i Allahut është i sigurt, prandaj mos t’ju mashtrojë jeta e kësaj bote dhe mos t’ju mashtrojë ndaj (obligimeve të) Allahut, mashtruesi (djalli).
34. S’ka dyshim se vetëm Allahu e di kur do të ndodhë Kiameti, Ai e lëshon shiun dhe e di se ç’ka në mitra (të shtatzënave). Askush pos Tij nuk e di se ç’do të fitojë (punojë) nesër, dhe askush pos Tij nuk e di se në ç’vend do të vdesë. Me të vërtetë, Allahu është i Gjithëdijshëm dhe Njohës i çdo gjëje.

Shkaku i zbritjes së ajetit 34

Sipas Vahidiut, ky ajet ka zbritur për beduinin Harith bin Amrin, i cili erdhi te Pejgamberi a.s. dhe e pyeti për Kiametin (momentin e fundit) dhe kohën kur do të ndodhë ai; pastaj iu drejtua Resulullahit s.a.v.s. me fjalët: “Tokat tona janë shkretuar nga thatësia e madhe (që i ka pllakosur), a thua kur do të bjerë shi? Unë e kam lënë në shtëpi gruan me barrë (shtatzënë), a thua çka do të lindë? Unë e di se ku kam lindur, por a thua në ç‘vend do të vdesë”?
Menjëherë pas këtyre pyetjeve, Allahu xh.sh. zbriti ajetin 34 të kaptinës Llukman.(1)
- Vahidiu po ashtu përcjell nga një varg i tërë transmetuesish, të cilët përfundojnë te Ibn Omeri r.a., të ketë thënë: “Ka thënë i Dërguari i Allahut: “Çelësat e fshehtësive janë pesë, të cilët nuk i di askush pos Allahut; Askush po Allahut nuk e di se kur do të ndodhë Kiameti, askush pos Tij nuk mund të dijë se çka ka në mitrat e femrave (para barrësimit), askush pos Allahut nuk e di se çka do të sjellë e nesërmja, askush pos Allahut nuk mund të dijë se në ç’vend do të vdesë dhe askush pos Tij nuk e di se kur do të bjerë shi”.(2)

Lidhja e këtyre ajeteve me ato paraprake

Në ajetet paraprake, pamë ftesën për besim nga ana e Allahut të Madhërishëm, i Cili idhujtarëve të pabindur u ofroi dhe u paraqiti argumente të ndryshme ndijore e lëndore, në tokë e në qiell, që ata të udhëzoheshin në rrugën e drejtë. Ndryshimi i natës dhe i ditës, nënshtrimi i i Diellit dhe i Hënës, si dhe lundrimi i anijeve në det të hapur, ishin argumente të mjaftueshme që mekasit të ndaleshin e të meditonin rreth të gjitha këtyre mirësive. Ajetet paraprake, mund të konsiderohen edhe si një parahyrje e përkryer për dy ajetet e fundit të kësaj kaptine, në të cilat Allahu i Madhërishëm i këshillon mekasit që të mos mashtroheshin nga të mirat e përkohshme të kësaj bote të cilat ua zbukuronte djalli i mallkuar me intrigat e tij, për të vazhduar me fshehtat hyjnore, të cilat vazhdojnë të mbesin të tilla deri në Ditën e Gjykimit.

Koment:

33. O njerëz! Keni dronë e Zotit tuaj dhe frikësojuni Ditës, kur prindi nuk mund t’i ndihmojë gjë fëmijës së vet, e as fëmija nuk mund t’i ndihmojë asgjë prindit të vet. Premtimi i Allahut është i sigurt, prandaj mos t’ju mashtrojë jeta e kësaj bote dhe mos t’ju mashtrojë ndaj (obligimeve të) Allahut, mashtruesi (djalli).
Nëpërmjet këtij ajeti, Allahu i Madhërishëm ua tërheq vërejtjen njerëzve, që t’ia kenë dronë vetëm Atij, sepse vetëm Ai është Krijuesi i tyre dhe vetëm tek Ai do të jetë kthimi, për të dhënë llogari për veprat e bëra në këtë dynja. I Madhërishmi po ashtu ua tërheq vërejtjen që t’i frikësohen Ditës së Gjykimit, në të cilën ditë askush, askujt nuk mund t’i ndihmojë, madje as prindi fëmijës së vet, e as fëmija prindit të vet. Dita e Gjykimit dhe e marrjes në llogari, është ditë e vështirë për çdo njeri, sidomos për ata që mohuan Allahun dhe ringjalljen pas vdekjes. Në atë Ditë, nuk do të vlejnë as lidhjet familjare e as afërsia farefisnore, por secili do të jetë i preokupuar me veten e vet, dhe askush nuk do të mund t’i ndihmojë tjetrit. Prandaj Allahu i këshillon njerëzit që të largohen nga mashtrimet e djallit të mallkuar dhe nga mashtrimet e kësaj dynjaje.
Kur jemi te fillimi i këtij ajeti ‘Keni dronë e Zotit tuaj’, arsyeja pse Allahu u është drejtuar njerëzve me këto fjalë, dhe pse në këtë kontekst, në vend të emrit ‘Allah’ e ka përmendur emrin ‘Rabb’, është se emri ‘Rabb’ përputhet me atmosferën e ngrohtë këshilluese dhe edukative që mbretëron në pothuajse tërë këtë sure. Emri i bukur i Allahut “Rabb’ nënkupton: Edukatorin, Sunduesin, Zotërinë, Dhuruesin e mirësive, që do të thotë se vetëm në Dorën e Tij është dobia dhe dëmi.(3)
Në vazhdim të ajetit 33, Allahu xh.sh. thekson se Premtimi i Tij është i vërtetë dhe i fton këshillon njerëzit që të jenë të kujdesshëm e të mos mashtrohen nga bukuritë dhe kënaqësitë e përkohshme të kësaj bote, duke neglizhuar detyrimet ndaj Allahut dhe duke qenë të shkujdesur ndaj përgatitjes së secilit prej nesh për Ahiret. Siç dihet, mashtrimi vjen nga shejtani, i cili me çdo kusht përpiqet të na e hijeshojë këtë dynja, duke vjedhur pjesë të çmuar nga koha e jonë, duke na nxitur që shumicën e kohës sonë ta kalojmë në huti e gaflet dhe duke na mbajtur me shpresa e ëndrra të rreme. Ai na shtyn drejt mëkateve, pa qenë të vetëdijshëm se ato shkaktojnë hidhërimin e Krijuesit fuqiplotë.
Dijetarët myslimanë, fjalën ‘garur’ e kanë komentuar si mashtrim nga djalli i cili na josh me kënaqësitë e përkohshme të kësaj bote, e një pjesë e tyre kanë thënë se kjo nënkupton kur njeriu shpreson në faljen dhe mëshirën e Allahut, ndërkohë që vazhdon të mëkatojë ndaj Tij, pa e vrarë kokën që të kryejë ndonjë obligim ndaj Tij. Në lidhje me këtë është transmetuar nga Seid ibn Xhubejri të ketë thënë: “Fjala ‘garur’ nënkupton që njeriu të vazhdojë dhe të mos ndalet së mëkatuari, duke mbajtur shpresë se megjithatë, në fund, Allahu do t’ia falë.”(4)
34. S’ka dyshim se vetëm Allahu e di kur do të ndodhë Kiameti, Ai e lëshon shiun dhe e di se ç’ka në mitra (të shtatzënave). Askush pos Tij nuk e di se ç’do të fitojë (punojë) nesër, dhe askush pos Tij nuk e di se në ç’vend do të vdesë. Me të vërtetë, Allahu është i Gjithëdijshëm dhe Njohës i çdo gjëje. Ajeti i 34 i sures Llukman, me të cilin përmbyllet kjo sure, është një ajet madhështor nëpërmjet të cilit Allahu i Gjithëdijshëm dhe i Gjithëpushtetshëm tregon se Ai i ka në Dorë çelësat e fshehtësive të këtij Universi, se Dija dhe Pushteti i Tij janë të pakufishëm, dhe nuk mund të maten e as të perceptohen me parametrat dhe kriteret e dijeve njerëzore.
Ky ajet përmend pesë të fshehtat hyjnore që i Plofuqishmi i ka cekur në Kur’an e të cilat konsiderohen fshehtësi absolute vetëm në dijen e Allahut xh.sh.. Në zbulimin e tyre mendja njerëzore është e pafuqishme; dhe kurrë nuk do të mund të ndërhyjë apo ta shpërthejë zonën e tyre të mistershme.
Në kohën në të cilën po jetojmë, është e vërtetë se shkenca ka avansuar në një stad bukur të lartë të zhvillimit teknologjik, dhe kjo i ka shtyrë disa pseudoshkencëtarë apo mohues të fesë, që të dalin me konstatime euforike dhe sensacionale se më nuk do të ketë fshehtësi për shkencën! Disa prej tyre madje edhe qëllimisht provokuan ndjenjat e besimtarëve myslimanë, duke u përpjekur që t’i vënë ata në lajthitje sepse qëllimi i tyre i vetëm është futja e dyshimeve në zemrat e tyre. Këta dolën me pretendime se më në fund arritën të zbulojnë misterin e disa prej fshehtësive hyjnore të përmendura në Kuran! Ç’është edhe më tragjike, edhe disa myslimanë mendjelehtë ranë pre e këtyre shpifjeve, duke besuar se njeriu vërtet arriti të shpërthejë zonën e ndaluar të këtyre pesë mistereve hyjnore!
Por, para se të hyjmë në komentimin e këtij ajeti, është mirë të sqarohet më parë se ç’është në realitet “gajbi”- “e fshehta”? Gajb është tërë ajo që është e fshehur nga të pamët dhe shikimet tona. Nëse njeriu shikon rreth vetes, do të vërejë se atë çka e njeh dhe e di, është e pakta e të paktës, kurse atë çka nuk e di është e shumta e të shumtës, që do të thotë se njohuritë tona kapin një sferë tejet të ngushtë të njohjes.(5)
Besimi në të fshehtat është prej kushteve thelbësore të besimit-imanit. Ne së pari besojmë në Krijuesin dhe Shpikësin e tërë kësaj ekzistence, të Cilin edhe pse nuk e shohim, e besojmë fuqishëm me plot bindje, në bazë të veprave dhe të asaj që Ai krijoi, besojmë në ekzistencën e engjëjve (melekëve) dhe exhinëve, të cilët edhe pse janë botë të padukshme për ne, megjithatë ekzistencën e tyre e besojmë në bazë të përshkrimeve kuranore dhe fjalëve të Pejgamberit a.s.. Besojmë bindshëm në ringjalljen dhe në jetën pas vdekjes, besojmë fuqishëm në Xhenetin dhe Xhehenemin, e në shumë e shumë gjëra të tjera abstrakte, të cilat nuk i shohim. Kjo bindshëm vërteton mendimin se pamundësia e njohjes së një sendi nuk do të thotë që apriori të konstatojmë se ai send nuk ekziston.
“S’ka dyshim se vetëm Allahu e di kur do të ndodhë Kiameti
E para prej këtyre fshehtësive hyjnore është momenti i ndodhjes së Kiametit – kataklizmës përfundimtare.
Kureshtja për ta ditur momentin e fundit e përcolli njerëzimin brez pas brezi qysh nga përçapjet e tij të para në këtë botë. Madje shumë popuj përgjatë historisë ranë pre e tundimeve të djallit të mallkuar dhe u përpoqën që të hamendësonin për kohën e ndodhisë së këtij momenti. Sharlatanë të tillë ka edhe sot kudo nëpër botë, të cilët luajnë me ndjenjat e pasuesve të verbër të tyre se gjoja e dinë këtë moment të fundit, duke përdorur kombinatorikën e numrave, që në kontekste të ndryshme janë përmendur nëpër Librat e shenjtë.
Të dërguarit e Allahut nëpër kohë, shpeshherë u provokuan nga bashkëkombasit e tyre me pyetje tallëse e cinike rreth Ditës së fundit dhe ringjalljes, sepse ata as nuk besonin se pas vdekjes do të ketë ringjallje. Pyetjeve të tilla nuk u shpëtoi dot as Vula e pejgamberisë, Muhamedi a.s., të cilin idhujtarët po edhe hebrenjtë e shpotisnin duke e provokuar për Ditën e Kiametit. Për këto pyetje na tregon Allahu xh.sh. nëpërmjet shumë prej ajeteve kuranore si: “Të pyesin ty (Muhamed) për çastin (e Kiametit) se kur do të ndodhë ai. Thuaju: Atë e di vetëm Zoti im. Kur të vijë koha e tij, vetëm Ai do ta shfaqë atë. (Ky çast) Do të jetë i rëndë për qiejt dhe Tokën, (sepse) ai (kiameti), do t’u vijë krejtësisht papritmas. Të pyesin ty sikur ti di diçka për të. Thuaj: Për të di vetëm Allahu, por shumica e njerëzve nuk e dinë (përse është i fshehtë)”- (El A’ëraf, 187). dhe: “Të pyesin ty për Kiametin: kur do të ndodhë ai?! Po, ti si do t’u flasësh për të, (kur) vetëm te Zoti yt është dijenia për të. Ti je vetëm paralajmërues i atyre që i frikësohen atij (çasti të kiametit)”. (En Naziat, 42-45).
Ne myslimanët, i kemi shumë ta qarta këto koncepte dhe nuk kemi asnjë arsye ta lodhim veten për të hulumtuar rreth Ditës dhe çastit të Kiametit. Këtë të fshehtë Allahu xh.sh. nuk ia ka zbuluar askujt prej krijesave, as melekëve të afërt e as pejgamberëve të Tij më të dashur. Sigurisht, se parapa kësaj qëndron një urtësi e madhe, sepse Allahu i Gjithëmëshirsahëm pati mëshirë ndaj mendjeve njerëzore, duke mos i preokupuar me gjëra të tilla të papërballueshme për ta, ashtu siç e la të fshehtë edhe momentin e vdekjes për secilin prej nesh.
Të kota janë edhe përpjekjet e shkencëtarëve, të cilët hamendësojnë se kjo gjithësi do të shkatërrohet pas kaq milionë viteve Të gjitha këto janë hipoteza sepse këto procese i dikton dikush tjetër e jo njeriun.
Ndonëse momenti i fundit dhe ndodhja e saktë e tij është e fshehtë absolute, megjithatë Allahu xh.sh. nga rahmeti i Tij e pakufishme, na ka paralajmëruar për disa parashenjat të ardhjes së këtij momenti të trishtë, qoftë nëpërmjet Librave të shenjtë, qoftë nëpërmjet pejgamberëve të Tij. Dijetarët myslimanë, shenjat e Kiametit i kanë ndarë në dy grupe: shenjat e vogla, disa prej të cilave janë shfaqur e vazhdojnë të shfaqen për çdo ditë, dhe shenjat e mëdha, të cilat janë paralajmëruese se Kiameti tashmë është afër.
I Dërguari ynë, Muhamedi a.s. na ka njoftuar me disa prej këtyre shenjave, në mënyrë që ne
të mos qëndrojmë indiferentë dhe të shkujdesur, por të përgatitemi sa më mirë për Ahiret, sepse jeta jonë në këtë botë sado që të zgjasë, megjithatë është një shtegtim i shkurtër, kurse momenti i fundit është shumë afër. Në lidhje me këtë i Dërguari i Allahut në një hadith thotë: “U dërgova (pejgamber) e ardhja ime dhe Kiameti janë shumë afër (mes vete në kohë, duke treguar dy gishtat e dorës: atë tregues dhe të mesmin)”.(6)
Sipas dijetarëve, disa nga shenjat e vogla të Kiametit të cilat tashmë janë shfaqur, janë:
• Dërgimi i Muhamedit a.s. si pejgamber i fundit dhe vulë e profetisë;
• Shfaqja e fitneve;
• Humbja e emanetit dhe e respektit të ndërsjellë;
• Përhapja e prostitucionit haptazi;
• Konsumimi i alkoolit nga masa e gjerë, pa kurrfarë kontrolli;
• Përhapja e marrjes së kamatës në nivel global;
• Preokupimi i njerëzve për ngritjen e objekteve të larta, duke harruar se të gjitha ato do t’i lënë shkret;
• Afrimi i vendeve dhe përshpejtimi i kohës;
• Tërmetet e shumta;
• Vdekjet e shpejta e të befasishme; etj.
• Ndërsa prej parashenjave të mëdha ende të pashfaqura janë:
• Shfaqja e Dexhallit;
• Kthimi i Isait a.s. (nën flamurin e Islamit dhe sheriatit të Muhamedit a.s.).
• Dalja e Je’xhuxhit dhe Me’xhuxhit, • Shfaqja e shtazës së tokës (dabbetul
erd), e cila do t’u flet njerëzve;
• Tri shafitjet e mëdha të Tokës;
• Zjarri i madh që do t’i tubojë njerëzit
• Ndërsa ndër të fundit prej këtyre shenjave të mëdha është:
• Lindja e diellit nga Perëndimi,
në të cilën ditë më nuk pranohet pendimi,(7) ashtu siç thotë Allahu
xh.sh. në ajetin 158 të sures
El-En’am: “... në ditën kur vijnë disa shenja të Zotit tënd, atëherë asnjë njeriu nuk i vlen besimi i Tij nëse nuk ka besuar më parë”

(vijon)


_______________
1. El-Vahidij en-Nisaburi, Esbabu-n-nuzuli-l Kuran, f. 555 (me rivajet të Argijaniut).
2. Sahihu-l Buhari (2/41) nr. 1039; Imam Ahmedi (2/24, 52 dhe 58); Nesaiu (11258). Shih: El-Vahidij en-Nisaburi, Esbabu-n-nuzuli-l Kuran, f. 556 (me rivajet të Argijaniut).
3. Dr. Fadil Es-Samerrai, Ata tariki-t-tefsiri-l bejani, Shariqa-UAE, 2004, vëll. II, f. 279.
4. Et-Tefsiru-l Munir, vëll. XXI, f. 195.
5. Muhamed Mutevel-li esh-Sharavi, El-Gajbu, Kajro, 1998, f. 5.
6. Transmeton Imam Buhariu nga Ebu Hurejre, nr. (6140); Imam Muslimi nr. (2960).
7. Jusuf bin Abdullah el Vabil, Eshratu-s-sa’ati, Demmam 1994, ff 79-231 dhe 233-420.



Sabri Bajgora